Het drama van kindermoord

Een argeloze bezoeker die de kamer van de Thesaurus Zorg en Welzijn passeert kan soms vreemde discussies horen. Zoals deze week, toen de uitspraak "Kindermoord is geen drama!" door de kamer vloog.

Waar ging dat over? In de Thesaurus staat al jarenlang de term kindermoord: het doden van een kind door de ouder(s). De afgelopen periode hebben we ook de term gezinsdrama's opgenomen, omdat die term steeds meer gebruikt wordt. De scope note van die term is: situaties waarbij een ouder zijn of haar kinderen en vaak de (ex-)partner en soms ook zichzelf ombrengt; meestal is de dader de man.

Het was de vraag of gezinsdrama's als BT van kindermoord kon worden opgenomen. Daar liepen de meningen aanvankelijk dus over uiteen. Maar in het supplement van september is gezinsdrama's toch de bredere term van kindermoord geworden.

Term van de week: miljoenennota

miljoenennota

RUB: S13.4 overheidsbeleid

USE: rijksbegroting

Het is toch altijd een spannende dag, Prinsjesdag. Sommige medewerkers van de instituten (MOVISIE, NJi, Vilans) volgen de troonrede op tv, er wordt volop gepraat en gespeculeerd over de gevolgen van de miljoenennota voor de instituten.

En wij van de Thesaurusafdeling kijken vooral of er in de troonrede of miljoenennota nog nieuwe begrippen te vinden zijn.

UPDATE 24/9: in de Volkskrant van 22 september worden in twee artikelen 'rare woorden' uit de miljoenennota en de rijksbegroting opgesomd, zoals: sprankelcoëfficiënt, spoorambitie, vroegsignalering, bundelingsvoorstellen, visueel-landschappelijk en gezonde leveninterventies. Vroegsignalering, die hebben we al. Of de rest ooit in onze Thesaurus te vinden zal zijn is zeer de vraag.

Post uit Zuid-Afrika

We krijgen regelmatig reacties op onze thesaurus, meestal uit Nederland. Vanochtend zat er een mailtje uit Zuid-Afrika in onze elektronische brievenbus. Van een vertaler die onze thesaurus heel handig vond, maar nu bezig was met de vertaling van een Belgisch document en verschillende medische termen in dat document niet begreep. Helaas waren het heel specialistische termen en soms ook nog enigszins Vlaams, dus we konden hem niet verder helpen. Het ging om termen als

• endernageling
• huident
• vooropnames
• deelbaarheden
• zij-infusen
• voorintern
• omloop

Bij sommige woorden (endernageling, voorintern) hadden we het idee dat het afkortingen of verkeerd geschreven woorden waren.

We hebben de vertaler uitgelegd dat Vlaams en Nederlands best nog van elkaar kunnen verschillen en dat het nog niet zo eenvoudig is om Vlaamse termen op te nemen in onze thesaurus omdat de situatie in Vlaanderen op veel terreinen verschilt van de Nederlandse.

Later vanochtend kwam er nog een telefoontje van een ex-collega die een Engelse vertaling zocht voor woningaanpassingen. Haar konden we gelukkig wel helpen (met dank aan Zorg en welzijn vertaald : 1001 woorden en begrippen in het Nederlands, Duits, Engels, Frans en Spaans): adaptations to the home.

Geheimen van Nederland

Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat het praten of schrijven over geheimen heel positief kan zijn voor de gezondheid. Onder andere daarom zijn twee docenten aan de Universiteit van Tilburg begonnen met een website waar iedereen anoniem zijn geheimen kwijt kan.

De website is dus wetenschappelijk verantwoord, maar het is ook gewoon leuk om te kunnen gluren in de geheimen van anderen. Of om zelf een geheim achter te laten. Op Geheimen van Nederland. Of bekijk eerst het filmpje op BDtv.

Term van de week: resusantagonisme

In de rubriek Term van de week zetten we een term in de schijnwerpers die te maken heeft met de actualiteit, waarover we onze hoofden gebroken hebben, of die op een andere manier opvallend is.

Resusantagonisme is een medische term en medische termen zijn over het algemeen niet de moeilijkste termen om te maken. Deze was moeilijker. Resusantagonisme is een verschijnsel dat niet zomaar optreedt, maar aan het eind staat van een reeks van gebeurtenissen.

1. een vrouw met resusnegatief bloed is zwanger van een kind met resuspositief bloed.
2. tijdens de bevalling (of abortus, of miskraam) raakt het bloed van de moeder vermengd met het bloed van het kind. Het afweersysteem van de moeder gaat hierdoor antistoffen maken. Dit is op zich niet ernstig.
3. als bij een volgende zwangerschap de moeder weer een kind met resuspositief bloed draagt, kunnen de antistoffen via de placenta in het bloed van het ongeboren kind terecht komen, waardoor de rode bloedcellen in het bloed van het kind afgebroken worden. Dit kan zeer ernstige gevolgen hebben.

Een lang verhaal; hoe vat je dat samen tot korte scope note die toch nog duidelijk is? Het voorstel voor de term is nu:

resusantagonisme
RUB: G16 verschijnselen
RUB: S11.3 zwangerschap en bevalling
SN: afbraak van rode bloedcellen in resuspositief bloed van een ongeboren kind door antistoffen van de resusnegatieve moeder die zijn ontstaan doordat zij in contact is gekomen met resuspositief bloed, bijvoorbeeld bij een eerdere bevalling, een abortus of een miskraam
BT: zwangerschapsproblemen
RT: resusfactor

En dan is er ook nog de kwestie van de spelling. De juiste spelling is resusantagonisme, maar omdat ook resus-antagonisme, rhesusantagonisme, rhesusantagonisme, rhesusincompatibiliteit en resusincompatibiliteit voorkomen, hebben we die als synoniemen opgenomen.

Als alles volgens planning gaat komt deze term in het supplement van september en staat de term op 1 oktober in de webthesaurus.

De officiële spelling

Een collega van de afdeling communicatie belde ons. Ze was bezig met een publicatie en werd helemaal tureluurs van de schrijfwijze van sommige afkortingen. Ze kwam ggz, AGGZ en OGGZ tegen met hoofdletters en kleine letters, maar wat was nu de goede spelling? In de Thesaurus Zorg en Welzijn zag ze dat ggz met kleine letters gespeld wordt en AGGZ en OGGZ met hoofdletters. Klopt dat?

Het klopt inderdaad. Voor de termen in onze thesaurus gaan we uit van de officiële spelling 2005. In eerste instantie baseren we ons op de Woordenlijst Nederlandse Taal (het Groene Boekje). Staat een woord daar niet in, dan grijpen we naar de Dikke Van Dale. Daar staat ggz in met kleine letters. AGGZ en OGGZ staan daar niet in, dus gaan we terug naar de spellingsregels.

Volgens regel 17.C verdwijnen de hoofdletters naarmate een letterwoord of initiaalwoord ingeburgerd raakt. Dat is dus een vrij subjectieve regel, want hoe weet je of een woord ingeburgerd is? Onze inschatting is dat AGGZ en OGGZ nog niet erg ingeburgerd zijn, vandaar dat we ze met hoofdletters spellen.

Als u termen op het gebied van zorg en welzijn ook goed wilt spellen, kijk dan eens naar onze Schrijfhulp Zorg en Welzijn, een spelling- en grammaticacontrole speciaal voor de sector zorg en welzijn, waarbij bovendien de Thesaurus Zorg en Welzijn als een groot woordenboek in Microsoft® Word beschikbaar is.

De thesaurus vertaald

Een collega van de documentatieafdeling vroeg ons of we wel eens van 'admiral nursing' gehoord hadden, naar aanleiding van een artikel in een Engelstalig tijdschrift. We hadden daar nog nooit van gehoord. Toch was dat geen reden om deze term in onze thesaurus op te nemen.

Buitenlandse termen, die vinden we altijd lastig. Het is een probleem dat bij meer thesauri zal spelen. Een thesaurus beschrijft over het algemeen de situatie in een land. Zo geeft de Thesaurus Zorg en Welzijn weer hoe de zorg- en welzijnssector in Nederland georganiseerd zijn. Onze thesaurus is daardoor niet eenvoudig om te zetten naar een andere taal. Het is wel mogelijk om de afzonderlijke termen in het Duits te vertalen, maar een integrale Duitse vertaling geeft niet weer hoe de sector in Duitsland georganiseerd is.

Maar ook de vertaling van afzonderlijke termen is lang niet altijd makkelijk. Bepaalde soorten zorg of instellingen komen alleen in Nederland voor. Dan kun je bij de vertaling kiezen voor een letterlijke vertaling die waarschijnlijk in de andere taal niet bestaat (de Wet maatschappelijke ondersteuning wordt dan de social support act), een vertaling waarin je uitlegt wat het begrip betekent (zo kun je pedologische instituten vertalen in academic centres providing pedagogical schooling and therapy) of voor het onvertaald laten van het begrip.

In het geval van de admiral nurses hebben we geadviseerd de trefwoorden dementie en verpleegkundigen toe te kennen.

Bent u geïnteresseerd in vertalingen op het gebied van zorg en welzijn? Kijk dan eens op onze website!

Netvibes

Misschien komt u regelmatig langs op dit weblog om te kijken of er iets nieuws op staat. Of misschien heeft u het gemak van een RSSreader ontdekt en checkt u via een reader alle weblogs die u volgt op nieuwe artikelen. Zelf gebruik ik hiervoor Google Reader.

Sinds afgelopen week gebruik ik ook Netvibes. Ik had daar al eerder goede dingen over gehoord maar er nog nooit serieus naar gekeken. Netvibes is leuk! Het is niet alleen een hele mooie en overzichtelijke RSSreader, maar het kan ook gebruikt worden om mail te checken en er kunnen allerlei handige programmaatjes aan toegevoegd worden. Zo kan ik bijvoorbeeld ook naar de Buienradar en een aquarium kijken.